© Aleksandar Urošević

© Aleksandar Urošević

Dužina trupa ljuskavog guštera od vrha njuške do kloake je do 7 cm, rep je do dva puta duži od trupa. Od zidnog guštera i ostalih malih Lacertida razlikuje se po krupnim, crepolikim krljuštima sa uzdužnim grebenom koje pokrivaju leđa, kao i po boji tela. Dorzalna strana tela je sivo mrka, crvenkasto mrka ili maslinasta, sa crnim tačkicama. U nekim slučajevima boja tela je uniformno čađavo-crna, pogotovu kod mlađih jedinki ili neposredno nakon hibernacije. Mužjaci imaju izrazito plavo grlo i narandžast ili crven stomak.

Ženke ljuskavog guštera imaju izuzetno mala legla od svega 2–5 jaja. Ishranu ove vrste čine pretežno insekti i pauci.

Ljuskavi gušter je mediteranska vrsta. Preferira senovita ili polusenovita staništa i uglavnom vodi skrovit način života. Naseljava otvorene i degradovane šume, šibljake, maslinjake, kamenjare kao i različite ruševine i kamene zidove. Jako je vešt penjač. Uglavnom se može naći na do 600 ili 700 m nadmorske visine, ali izuzetno ide i do 1000 – 1200 m, pogotovu u južnim delovima areala. Iako primarno vezan za primorje, ljuskavi gušter lokalno, putem rečnih dolina, prodire u zaleđe i do 170 km daleko od najbliže morske obale.

Ljuskavi gušter naseljava istočnu obalu Jadrana, od severozapadne Italije (Udine, Gorica i Trst) do severozapadne Grčke i nekih ostrva Jonskog mora. U Srbiji je ljuskavi gušter izuzetno redak i naseljava samo krečnjačke kamenjare obrasle termofilnom šumom u klisurama Belog Drima i Prizrenske Bistrice (Metohija).

Strogo zaštićena u Srbiji. IUCN Red List: LC

Tekst: Aleksandar Urošević