© Aleksandar Urošević

© Aleksandar Urošević

© Milivoj Krstić

© Milivoj Krstić

© Milivoj Krstić

Zidni gušter dug je do 7.5 cm od vrha njuške do otvora kloake ali obično je sitniji. Rep je 1 2/3 do 2 ¼ puta duži od tela. Telo je najčešće dorzoventralno spljošteno. Boja tela i šare su regionalno veoma varijabilni. Većina jedinki su smeđe ili sivkaste (ponekad sa zelenim prelivom) i često imaju uočljive crne i bele pruge na stranama repa. Ženke imaju tamne bokove, ponekad blede dorzolateralne nizove koji su najjače izraženi na vratu i iznad kojih se nalaze tamne pruge i tamnu vertebralnu prugu ili niz tačaka. Mužjaci su slični ali sa složenijom šarom, na bokovima tela česte su svetle mrlje a leđa su sa jakim markacijama, ponekad i sa retikularnom šarom. Trbuh je bled, ružičast, crven ili narandžast, naročito kod mužjaka. Grlo je posuto tamnim tačkama, može biti više ili manje tamno pigmentisano. Juvenilne jedinke su nalik ženkama ali rep može biti svetlo siv.

Zidni gušter je otporan na hladnoću i među prvim je vrstama gmizavaca koje izlaze iz hibernacije u rano proleće, kao i među poslednjim koje odlaze u zimovnik. Sezona parenja je u martu i aprilu. Ženke polažu 2–10 jaja, mogu imati i do 2–3 legla godišnje. Hrani se najčešće insektima.

Relativno je čest duž čitavog areala, s tim što je na severu ograničen na zaštićena i jako osunčana mesta a na jugu se javlja u planinskim predelima, i do 2500 m na Pirinejima. Jako je vešt penjač i može se naći na stenama, kamenim zidovima, ivicama puteva kao i na starim oborenim stablima na ivicama šuma. Veoma je aktivna i okretna vrsta, najveći oportunista od svih malih Lacertida i kao takav prilazi najbliže ljudskim naseljima i naseljava širok spektar antropogenih staništa.

Rasprostranjen je u srednjoj i južnoj Evropi i severozapadnoj Maloj Aziji. Severne granice areala su severna Francuska, južna Belgija i Holandija, dolina Rajne, Češka, Slovačka i Rumunija. Na jugu se prostire do centralne Španije, južne Italije i krajnjeg juga Balkanskog poluostrva. U Srbiji je zidni gušter izuzetno česta i uobičajena vrsta, s tim što je u krajevima severno od Save i Dunava vezan pretežno za ljudske nastambe dok je južno prisutan na svim antropogenim i prirodnim staništima.

IUCN Red List: LC

Teskt: Aleksandar Urošević